Meer van jezelf leren? 9 tips voor zelfreflectie

Wil jij graag meer van jezelf leren en zoveel mogelijk uit jezelf halen? Dan is zelfreflectie heel geschikt voor jou. Bij zelfreflectie houd je jezelf een spiegel voor en leer je wie jij echt bent. Je kijkt hierbij kritisch naar je eigen handelen, dus je gedrag, maar ook de gevoelens en gedachten die je daarbij hebt. 

Door te reflecteren op jezelf, leer je van en over jezelf. Zelfreflectie kan jou echt verder helpen en jou heel wat moois brengen. Op deze manier leer je meer van jezelf en haal je direct ook meer uit jezelf. Je haalt het maximaal haalbare uit jezelf en gaat op zoek naar de beste versie van jezelf.

Je vindt hieronder een aantal tips voor zelfreflectie. Ik zou zeggen pas deze tips eens toe in jouw leven en leer op deze manier meer van jezelf!

1. Reflecteer op een specifieke situatie

Wat goed kan werken is om te reflecteren op een specifieke situatie. Je kiest dus 1 moment uit waar je op gaat reflecteren. Je kunt eigenlijk op iedere situatie reflecteren en ook op iedere situatie waar je tegenaan loopt.

Kies voor jezelf 1 specifieke situatie uit waar je op gaat reflecteren. Dit kan een gesprek zijn geweest met een vriend of vriendin of een bepaalde situatie op je werk. Noem het maar op, je kunt eigenlijk overal wel op reflecteren. Door te reflecteren leer je jezelf echt beter kennen en leer je ook meer van jezelf. Ga daar maar van uit!

Misschien ken je het reflecteren nog wel van school of van je studie? Ik moest namelijk zelf heel vaak reflecteren tijdens mijn SPH studie. Ik vond dat nooit heel geweldig, maar achteraf gezien is het heel leerzaam en zinvol geweest. Je leert meer over jezelf, hoe je reageert in een bepaalde situatie en hoe je hiermee omgaat. Zeer nuttig dus.

2. Plan vaste momenten in voor zelfreflectie

Het kan heel fijn zijn om vaste momenten in te plannen voor zelfreflectie. Het is wel verstandig om dit in te plannen, vooral in het begin wanneer het nog niet in jouw systeem zit. Het is helemaal niet gek of raar om dit in te plannen, maar juist heel goed. Ik doe dit ook voor mezelf aan het einde van de maand en aan het begin van de maand. Ik kijk dan heel bewust terug op hoe de afgelopen maand is gegaan, wat ik allemaal heb geleerd en waar ik tegenaan ben gelopen. Nadat ik de maand heb afgesloten, kijk ik vooruit. Hoe wil ik mij voelen komende maand en wat zijn mijn doelen?

Dit is trouwens een vast maandelijks moment voor zelfreflectie. Maar je kunt het ook zeker iedere week doen en dan 1 situatie er uit pakken om op te gaan reflecteren en terug te kijken.

Doe wat bij jou past en waar jij je fijn bij voelt. Maar probeer dit wel in te plannen en dan ook echt daadwerkelijk te doen! Dat is nog veel belangrijker natuurlijk 😉

3. Stel open vragen aan jezelf

Je leert het meeste van jezelf, wanneer je open vragen aan jezelf stelt. Wanneer je gesloten vragen stelt, zul je misschien wel iets wijzer worden, maar wel minder dan wanneer je open vragen stelt. De onderstaande vragen kun je in het algemeen aan jezelf stellen of echt gericht op een bepaalde situatie.

• Wat is er gebeurd?
• Wat ging er goed?
• Hoe heb je gereageerd?
• Door wat laat jij je leiden?
• Wat maakte deze situatie tot een succes?
• Welke kennis heb jij ingezet?
• Wat is jouw rol geweest?
• Wat ging er niet goed?
• Hoe kom je over op anderen?
• Wat voel je op dit moment?
• Wat motiveert jou?
• Wat zijn jouw doelen?

Je krijgt op deze manier meer inzicht in jezelf en in jouw eigen handelen. Het kan jou helpen om hier een goed overzicht over te krijgen. Door te kijken hoe jij je ergens bij voelt en dit verder te analyseren, krijg je veel meer inzicht in jezelf en leer je uiteindelijk ook meer van jezelf.

4. Neem de tijd voor zelfreflectie

Het is heel belangrijk om goed de tijd te nemen voor zelfreflectie. Dan zul je ook het meeste hieruit halen en het meeste van jezelf gaan leren. Wanneer je het snel snel tussendoor doet, zul je er echt minder aan hebben en er minder uit halen. Dat is niet helemaal de bedoeling denk ik.

Zoals ik hierboven al aangaf, is het goed om vaste momenten in te plannen om bezig te gaan met zelfreflectie. Op dat moment heb je de volle focus hierop en kun je niet afgeleid worden door andere zaken en/of mensen.

5. Maak gebruik van een positiviteitsdagboek

Door iedere dag gebruik te maken van een positiviteitsdagboek leer je meer van jezelf. Je kunt dit iedere ochtend en avond invullen. Een positiviteitsdagboek helpt jou om de dag positief te starten en ook om je dag positief af te sluiten. Hiermee leg je de focus op wat er goed gaat en is gegaan. Op deze manier ga je positiever denken en ligt de focus ook op het positieve. Het is wel goed om het voor een paar weken iedere dag achter elkaar in te vullen. Op deze manier krijg je echt goed inzicht in waar jij blij van wordt en hoe jij positief de dag begint, eindigt en wat voor jou werkt.

In de ochtend schrijf je voor jezelf het volgende op:
– Hoe maak je van vandaag een leuke dag?
– Wat is je doel voor vandaag?

In de avond schrijf je voor jezelf het volgende op:
– Schrijf je leuke momenten en geluksmomentjes van de dag op.
– Waar ben je dankbaar voor?

Met het posiviteitsdagboek richt je je vooral op de positieve zelfreflectie. Je richt je dus niet op een situatie die wat minder goed is of waar je je niet goed bij voelde. Positieve zelfreflectie is uiteraard heel belangrijk. Je creëert hier een positieve mindset mee bij jezelf.

6. Maak gebruik van een methode voor zelfreflectie

Mocht je gebruik willen maken van een methode voor zelfreflectie, dan heb ik hier 2 verschillende methodes voor jou. Kijk zelf even goed wat er bij jou past en of je het fijn vindt om hier een keer gebruik van te maken. Zelfreflectie is namelijk nooit af om het zo even te zeggen. Je kunt dit altijd doen en het is niet dat, wanneer je dit een keer hebt gedaan, het dan klaar is. Je kunt op iedere situatie zelfreflectie toepassen.

– STARR methode

Deze methode wordt eigenlijk het meest gebruik om op jezelf te reflecteren. Je kijkt bij deze manier van zelfreflectie naar jouw aandeel en taak, de handelingen die je neemt en het resultaat hiervan. Het is een effectieve reflectiemethode, waarmee je in 5 stappen werkt. De letters van STARR staan natuurlijk ergens voor. Onder de letters vallen een paar vragen die jij aan jezelf kunt stellen om het helder te krijgen. Door deze stappen te doorlopen zul je echt goed op jezelf leren reflecteren en daarmee ook meer van jezelf leren.

De S staat voor Situatie
Hierbij sta je stil wat de situatie was, wie er bij waren en met wie de situatie was. Je analyseert als het ware hoe de situatie er in het geheel uitzag.

De T staat voor Taak
Hierbij sta je stil wat je taak was en wat jouw rol daarin was. Wat was jouw aandeel hierin?

De A staat voor Actie
Hoe heb jij het aangepakt en hoe heb je er op gereageerd?

De R staat voor Resultaat
Wat was het resultaat van jouw handelen? Hoe werd er op gereageerd door anderen die betrokken waren in de situatie?

De R staat voor Reflectie
Was jij tevreden met het resultaat? Zou je het een volgende keer anders aanpakken of precies op dezelfde manier? Hoe zou je het een volgende keer aanpakken?

– Korthagen methode

Het model van Korthagen bestaat uit 5 vragen die je aan jezelf stelt. Hierbij kijk je naar een bepaalde handeling of situatie. Deze methode bestaat uit de volgende aspecten:

1. Situatie ervaren
Hierbij kun je jezelf de volgende vragen stellen. Wat wil ik bereiken? Waar moet ik op letten? Waar wil ik mee oefenen in deze situatie?

2. Terugblikken
Hierbij kijk je terug naar de situatie en werp je hier een kritische blik op. Je stelt jezelf de volgende vragen: Wat is er gebeurd? Wat deed ik precies? Wat dacht ik en wat wilde ik? Wat voelde ik op dat moment?

3. Belangrijke aspecten begrijpen
Hiermee ga je nog wat dieper op de situatie in en probeer je het echt te begrijpen. Je gaat kijken of er een samenhang is in de vorige vragen bij stap 2: terugblikken. Welke gevolgen heeft dit verder voor jou? En wat heb je hierin ontdekt?

4. Alternatieven ontwikkelen
Bij deze stap ga je kijken naar welke alternatieven er zijn. Wat zijn hier de voor- en nadelen van? Wat neem je mee voor een volgende keer?

5. Uitproberen
Bij deze stap ga je de alternatieven die je hebt bedacht daadwerkelijk in de praktijk toepassen en uitproberen hoe dit verder uitpakt en wat voor uitwerking dit heeft.

7. Kijk naar jouw blokkades

Ben jij je bewust van jouw blokkades? Of heb je hier helemaal geen last van? Je kunt soms, onbewust, wel eens last hebben van blokkades. Deze kunnen jou belemmeren, waardoor je niet goed aan zelfreflectie toekomt. Je kunt de fout bij anderen neerleggen, of het idee hebben dat je er niks aan kunt doen, dat het je overkomt of dat je er niet of na wil denken. Herken je dit bij jezelf dat je dit wel eens doet? Is het goed om je hier bewust van te zijn. Op deze manier kun je deze blokkades ook loslaten, waardoor je beter aan zelfreflectie toekomt en ook echt meer van jezelf kunt leren.

Je hoeft er natuurlijk niet iets mee te doen wanneer je hier geen last van hebt, of het wel prima vindt. Hiermee wil ik zeggen dat je hier dus niet per se iets mee hoeft te doen als je er geen last van hebt.

8. Reflecteer zonder te oordelen

Probeer te reflecteren zonder te oordelen. Het is goed om deze oordelen uit te stellen. Kijk wat er gebeurd zonder jezelf te veroordelen. Het is niet erg dat je iets op een bepaalde manier hebt gedaan. Het is niet voor niks op die manier gebeurd. Probeer het open te bekijken en zonder waardeoordeel. Door zonder oordelen te kijken, kun je echt kijken naar de betekenis van een bepaalde situatie, bepaald gedrag of van een bepaalde emotie.

Het is ook belangrijk om zonder te oordelen naar anderen te kijken die betrokken zijn in de desbetreffende situatie. Dit zorgt ervoor dat je er open in gaat en geen oordelen hebt.

9. Kijk naar de positieve en negatieve ervaringen

Vaak zijn we geneigd om te reflecteren op de negatieve gebeurtenissen en de dingen die niet goed gaan. Bijvoorbeeld wanneer het niet lekker loopt op je werk of in een relatie. Je kijkt dan naar hoe het is gegaan en wat je anders zou kunnen doen in een volgende keer. Heel handig en waardevol natuurlijk om hier naar te kijken. Je leer op deze manier veel van jouw handelen en wat voor invloed dit heeft op de situatie op anderen en op jezelf.

Het is ook heel leerzaam en goed om te reflecteren op jouw handelen in situaties waarin het wel goed loopt. Hoe reageer jij en hoe voel jij je hierbij? Dit kan ook super fijn en leerzaam zijn. Op deze manier kom je er achter wat wel werkt. Hier zou je dus meer van kunnen doen. Dit hoef je niet te veranderen, want het werkt voor jou.

Aan de slag maar met deze tips om meer van jezelf te leren!

Dit artikel is geschreven door Nienke Bussink

In 2012 afgestudeerd als Sociaal Pedagogisch Hulpverlener. Daarna bij diverse jeugdzorg instanties mensen mogen helpen met diverse problematieken. Nu ben ik Mental Coach en help ik mensen om het beste uit zichzelf te halen!

Website