Burn-out: hoe herken je het en wat doe je er aan?

Een burn-out.. Je hoort hier steeds vaker dat mensen het hier over hebben en hier zelf mee te maken hebben (gehad). Wat is een burn out precies en wat kun je hier aan doen? Een burn-out zegt het wel al een beetje, je bent letterlijk en figuurlijk opgebrand. Je hebt voor een langere periode te maken gehad met stress en spanning. Je krijgt hierdoor last van mentale en fysieke uitputting. Ik ga jou hieronder de symptomen, oorzaken en oplossingen geven voor een burn-out. 

---

Symptomen

De symptomen en klachten bij een burn-out zijn heel verschillend per persoon. Er is niet een heel duidelijk verloop aan te wijzen. Wel heeft vrijwel iedereen die te maken heeft met een burn-out last van een opgebrand gevoel. Je ervaart veel spanning en bent vaker moe, slaapt niet goed, piekert veel en hebt een slechtere concentratie. Je kunt het zien als een batterij die langzaam leeg raakt. Het lukt je niet om je weer op te laden. Je bent helemaal leeg en uitgeput.

Hieronder vind je de meest voorkomende symptomen bij een burn-out.

Geen goede concentratie

Je merkt aan jezelf dat je je niet goed kunt concentreren. Het lukt niet om een boek te gaan lezen of om je ergens op te focussen. Het kost je gewoonweg teveel energie op dat moment. Het is belangrijk dat je hier aan toe probeert te geven, hoe lastig dat ook kan zijn. Word niet boos op jezelf wanneer het je niet lukt.

Geheugenproblemen

Het lukt je niet goed om dingen te onthouden. Je hebt het idee dat je geheugen je in de steek laat. Je snapt er helemaal niks van, zelfs de kleinste dingen vergeet je en het lukt je niet om het te onthouden. Dit geeft eigenlijk heel duidelijk aan dat het allemaal teveel is. Een belangrijk kenmerk om in de gaten te houden of je hier last van hebt.

Constant moe en uitgeput

Je slaapt niet goed, omdat je veel aan het piekeren bent. Je slaapt een stuk onrustiger, ook al ben je heel erg moe. Het lukt je gewoon niet goed om te slapen. Doordat je niet goed slaapt voel je je moe en uitgeput. Lichamelijk, maar ook mentaal.

Niet tegen drukte en lawaai kunnen

Waar je het eerder heerlijk vond om heel harde muziek te luisteren en met meerdere mensen tegelijk te zijn, kun je nu niet goed tegen drukte en lawaai. Al deze prikkels zijn teveel voor je. Je kunt dit niet goed hebben.

Down

Je voelt je down en neerslachtig. Dit komt omdat je het gevoel hebt dat je niet zoveel meer kunt doen. De dingen die je eerst wel kon doen lukken nu even niet meer. Je wordt hier down en negatief van. Je zit totaal niet lekker in je vel en ziet het op dit moment even niet meer heel erg zitten.

Angst en paniekgevoelens

Je kunt last hebben van angst om dingen te doen. Bijvoorbeeld dingen op je werk of naar de supermarkt te gaan. Het kan jou overvallen en dat wil je eigenlijk niet. Hierdoor krijg je weer paniek en gevoelens van angst.

Gestrest

Je voelt je gestrest, omdat je heel veel moet doen maar dit lukt jou niet. Daarnaast kun je ook last hebben van een opgejaagd gevoel. Dit gevoel heb je constant. Het lukt je niet om dit van je af te zetten.

Snel geïrriteerd en boos

Je bent boos op jezelf omdat dingen niet lukken die je wel wil doen. Je wil het zo graag, maar het lukt gewoon allemaal niet. Je bent ook sneller geïrriteerd omdat alles wat je doet eigenlijk al teveel gevraagd is. Ook ben je een stuk sneller boos op andere mensen die er helemaal niks mee te maken hebben. Je reageert het af op hen.

Emotioneel

Je merkt aan jezelf dat je sneller emotioneel bent en snel moet huilen. Het gaat eigenlijk nergens over, maar je moet wel snel huilen. Dit ben je niet gewend van jezelf en herken je dan ook helemaal niet.

Lichamelijke symptomen

Je kunt ook last krijgen van lichamelijke symptomen waar je eerder geen last van had.

• Buikpijn
• Hartkloppingen
• Misselijk
• Spierpijn
• Hoofdpijn
• Hyperventilatie
• Benauwd
• Sneller ziek

---

Oorzaken van een burn-out

Een burn-out komt niet zomaar uit de lucht gevallen. Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen voor het krijgen van een burn-out. Wanneer jij weet wat de oorzaak is van jouw burn-out, kun je dit eerder herkennen en mee aan de slag gaan om erger te voorkomen.

Bij iedereen is de oorzaak van een burn-out ook weer anders. Dit komt door de persoonlijkheid en de andere omstandigheden. Vaak is het wel werkgerelateerd en heb je een periode keihard gewerkt en over je grenzen heen gegaan. De onderstaande oorzaken zijn ook gericht op een studie. Hierdoor kun je ook in een burn-out terecht komen. Het is niet alleen voor werkende mensen. Hieronder vind je de meest voorkomende oorzaken van een burn-out. Wat herken jij hiervan bij jezelf?

Werk

Heel vaak komt een burn-out door het werk. Er kan teveel van je gevraagd worden, of je vind je werk eigenlijk niet leuk. Misschien werk je wel veel te veel en krijg je bijna of geen waardering. Dit kan allemaal bijdragen aan een burn-out. Een slechte sfeer op het werk is ook niet goed. Heb je geen leuke collega’s en vaak gezeur? Dit kan ook een grote oorzaak zijn van een burn-out.

Een hoge werkdruk draagt hier ook aan bij. Moet je veel te veel doen in de tijd dat je werkt? Word je constant, ook in je vrije tijd, gestoord met dingen over werk. Dat kan echt niet fijn zijn. Hierdoor ben je eigenlijk altijd aan het werk voor je gevoel en moet je altijd ‘aan’ staan.

Verplichtingen

Bepaalde verplichtingen kunnen ook voor een burn-out zorgen. Dit kan de zorg voor kinderen zijn, het werk, huishouden of andere contacten en sporten. Wanneer je teveel hooi op je vork neemt blijft er te weinig tijd over voor ontspanning. Je kunt oververmoeid en uitgeput raken.

Perfectionisme

Het krijgen van een burn-out ligt natuurlijk ook deels in de persoon zelf. Wil jij altijd alles goed doen? En ga je door totdat het perfect is? Leg je de lat heel hoog voor jezelf en wil je graag dat het tiptop in orde bent? Grote kans dat jij perfectionistisch bent. Eigenlijk is het nooit goed genoeg. Je vraagt heel veel van jezelf en legt voor jezelf de druk heel hoog. Je gaat niet akkoord met een 6’je maar wil altijd een 9 of 10 halen voor jezelf. Dit heeft als gevolg dat de druk heel hoog wordt, wat weer als gevolg heeft dat je helemaal uitgeput bent.

Controle

Ben jij iemand die alles graag onder controle wil houden? Jezelf, maar eigenlijk ook anderen om jou heen? Dit kan ervoor zorgen dat jij je werk niet meer los kunt laten, of je studie. Je bent er altijd mee bezig. Wanneer je samenwerkt met anderen vind je het heel moeilijk om de controle los te laten. Je bent bang dat het niet goed komt. Je doet het daarom zelf maar weer. Wat ervoor zorgt dat je nog meer op je bordje krijgt.

Grenzen niet goed kunnen aangeven

Grenzen aangeven is heel belangrijk. Ken jij je eigen grenzen? Dit is als eerst heel belangrijk. Wanneer je je eigen grenzen kent, ga je hier minder snel overheen. Door grenzen te stellen kun je overzicht bewaren in je werk. Wanneer jij altijd maar ja zegt, en nooit een keer nee zegt, wordt de werkdruk alleen maar hoger voor jezelf. Leer dus om nee te zeggen. Dit recht heb je.

Spanningen

Heb jij last van spanningen en conflicten thuis? Of misschien op je werk? Dit heeft allemaal invloed op jou als persoon en op het werk. Onderschat dit niet. Je neemt dit met je mee en slaat het op. Wanneer het op je werk niet goed loopt en je een hoge druk ervaart en dit thuis ook hebt, kan het voor jou allemaal teveel worden. Je hebt het gevoel dat je thuis, op je werk of met school constant overvraagd wordt.

Onzeker zijn

Ben jij een onzeker persoon? Dit kan wel een oorzaak van een burn-out zijn, in combinatie met andere factoren natuurlijk. Je vraagt jezelf constant af of je het wel goed doet en wat anderen van jou vinden. Herken je dit? Dit kan veel spanning met zich meebrengen, waar je veel last van kunt hebben. Het kost jou heel veel energie omdat je constant met deze vragen in je hoofd zit en hier veel mee bezig bent.

Altijd maar aan het werk zijn

Je bent altijd maar aan het werk. Ook wanneer je niet helemaal fit bent en eigenlijk beter een dag thuis had kunnen blijven om op te knappen. Het is goed om naar je lichaam te luisteren en af en toe wel even de rust te pakken die je nodig hebt.

Moeite met plannen

Kun jij goed plannen? Of overzie je het niet altijd goed? Wanneer je niet goed kunt plannen, kun je je wel eens vergissen in de tijd die ergens in gaat zitten. Het kan natuurlijk een keer voorkomen dat het niet zo goed gepland is als je had gedacht. Wanneer dit vaker gebeurd, kun je hier last van krijgen en kan het zo zijn dat werken helemaal niet meer lukt.

Alles zelf willen doen

Wanneer je altijd alles zelf wilt doen en nooit eens hulp vraagt aan een ander, kan dit ook veel vragen van jou. Je vraagt eigenlijk nooit hulp aan een ander en doet alles zelf. Heel vermoeiend.

Geen steun

Wanneer je het gevoel hebt dat je geen steun hebt van je collega’s, studiegenoten of anderen kan dit niet echt fijn zijn. Je voelt je alleen en op jezelf aangewezen. Je hebt het gevoel dat je alles zelf moet opknappen.

Problemen in thuissituatie

Wanneer je problemen hebt in je thuissituatie, zoals geld of relatieproblemen, heeft dit ook zo zijn weerslag op jou. In combinatie met andere oorzaken kan dit ervoor zorgen dat je in een burn-out terecht kunt raken. Je hebt teveel waar je je druk over maakt, op meerdere gebieden.

---

8 Tips om een burn out aan te pakken

1. Herkennen en accepteren van een burn-out

Het is als eerste belangrijk dat je herkent dat je een burn-out heeft. Wanneer je je hier nog niet aan over durft of kunt geven, maak je het jezelf een stuk lastiger. Het is daarom echt de zaak om het te begrijpen en daarna te accepteren. Het is misschien lastig en je schaamt je hier misschien ook wel voor, maar dat hoeft helemaal niet. Het is juist heel knap en sterk dat je het herkent en accepteert. Heel veel mensen hebben hier helaas mee te maken. Je kiest hier niet zelf voor dat je dit krijgt natuurlijk, dit wil je liever niet.

Welke symptomen van een burn-out herken je bij jezelf? Wanneer je je burn-out herkent en accepteert, kun je het loslaten en meer gaan ontspannen. Kijk wat je nog wel kunt doen en waarmee je beter kunt stoppen. Misschien kun je nog wel blijven werken, maar het kan ook zo zijn dat het goed is om er even helemaal uit te stappen en even niet te werken. Kijk zelf waar jij je goed bij voelt en wat jou verder helpt.

2. Kijk waar het vandaan komt en bedenk een oplossing

Het is goed om te kijken waar het nou precies vandaan komt dat je te maken hebt met een burn-out. Wanneer je weet waar het vandaan komt, kun je gaan werken aan een oplossing. Wat geeft jou extra spanning? Dit kan je studie zijn wat teveel van je vraagt of je werk. Wat heb jij nodig op dit moment?

Lukt het jou zelf niet goed om hieruit te komen, dan is het goed om hier met iemand anders over te praten. Dit kan met een huisarts of een psycholoog zijn bijvoorbeeld. Wanneer je tijdelijk stopt met werken, moet je het sowieso met je leidinggevende bespreken en daarna zal ook een bedrijfsarts ingeschakeld worden. Hij of zij zal ook met jou meedenken.

3. Doe even helemaal niets wat moet

Het is belangrijk voor jou om even geen dingen te doen die moeten. Probeer te ontspannen, ga lekker sporten, een boek lezen of naar buiten. Laat even alle verplichtingen en dingen die moeten los. Jij bent nu even het belangrijkste op dit moment. Anderen wachten maar even.

4. Zorg voor structuur

Probeer een goede dagstructuur aan te houden in je dag. Op deze manier zorg je voor regelmaat. Dit geeft jou houvast. Sta iedere ochtend op dezelfde tijd op, ga iedere dag even bewegen en eet ook op vaste tijden. Ga ook iedere dag op dezelfde tijd op bed en zorg voor genoeg slaap. Het is belangrijk om hier even extra aandacht aan te besteden. Misschien doe je dit al wel, maar juist nu is dit echt even extra belangrijk.

Zorg er ook voor dat je goed en gezond eet en genoeg water drinkt. Hier ga jij je ook beter door voelen.

5. Plan niet teveel

Plan niet teveel op een dag. Hierdoor zorg je er weer voor dat je teveel moet en een benauwd gevoel krijgt. Laat het maar over je heen komen en probeer je er aan over te geven.

6. Werk aan je onzekerheid

Wanneer je heel erg onzeker bent over of je wel goed genoeg bent en het wel goed doet, kan dit eraan bijdragen dat je sneller een burn-out krijgt. Dit is natuurlijk in combinatie met andere factoren. Een goed idee is om aan je onzekerheid te gaan werken. Waar ben jij onzeker over? Heb je hier veel last van? Je kunt altijd hulp vragen aan een coach of aan een andere hulpverlener. Hij of zij kan jou echt goed helpen om minder onzeker te zijn.

7. Leer hoe je grenzen aan kunt geven

Wanneer jij niet goed je grenzen aan kunt geven en nooit een keer ‘nee’ zegt, kan het zijn dat anderen constant over jouw grenzen heengaan. Hierdoor kun je ook in een burn-out terecht komen. Je kunt het heel lang volhouden, maar op een gegeven moment zul je het niet meer trekken en is de maat vol.

Het is belangrijk dat jij leert herkennen wat jouw grenzen zijn. Pas wanneer je weet wat jouw grenzen zijn, kun je het ook gaan aangeven. Wanneer jij niet weet wat je grenzen zijn, kun je het ook niet aangeven. Heel logisch toch? Wanneer je wat meer om jezelf denkt en wat minder om een ander, zal dit jou gaan helpen.

8. Praat erover en zoek steun

Weet dat je het niet alleen hoeft te doen. Het is goed om erover te praten en steun te zoeken. Kies mensen uit waar je je fijn bij voelt. Bijvoorbeeld je vrienden of je familie. Het kan heel fijn zijn en opluchten om met anderen hierover te praten. Je hoeft het niet aan iedereen te vertellen natuurlijk. Je bepaalt zelf aan wie je het verteld en wat je precies verteld.

Misschien ken je wel iemand in jouw omgeving of een collega die ook een burn-out heeft of heeft gehad. Dat kan heel fijn zijn om met diegene hierover te praten. Hij of zij zal het waarschijnlijk heel erg herkennen. Dit kan fijn zijn om te weten dat je niet de enige bent.

Het komt echt goed, er komen betere tijden aan, ook voor jou!

---