SMART doelen stellen & formuleren: 13 tips & voorbeelden

SMART doelen, je hebt hier vast wel eens van gehoord. Het komt namelijk overal terug en je kunt het bij verschillende dingen toepassen. Het is een handige tool om realistische en specifieke doelen te stellen, die je ook echt gaat behalen. Dat is natuurlijk ook de bedoeling van een doel, dat je deze ook echt haalt.

We stellen helaas vaak veel te grote en onduidelijke doelen voor onszelf, waardoor we hier niet mee aan de slag gaan. Dat is natuurlijk heel erg zonde. Ik geef jou hieronder tips en voorbeelden wat SMART doelen zijn en hoe jij hier gebruik van kunt maken. Succes!

---

1. Wat levert doelen stellen jou op?

Het opstellen van doelen kan jou veel opleveren. Onder andere het volgende:

• Doelen geven je houvast
• Doelen geven je focus en richting
• Het helpt je om prioriteiten te stellen met de opgestelde doelen
• Doelen stellen geeft je motivatie

Het opstellen van doelen geeft je een zekere houvast. Je weet waar je naartoe wilt werken en op welke manier je dit gaat doen. Het geeft je dus een bepaalde focus en richting. Wanneer je zonder doelen werkt, heb je geen idee waar je nou naar toe wilt werken en wat je uiteindelijke doel is. Een doel is een gewenst en duidelijk omschreven situatie die je op een vooraf vastgesteld tijdstip bereikt wilt hebben.

Het is goed om met kleinere subdoelen te werken, want sommige doelen die je zult stellen kunnen wel heel erg groot zijn. Het is belangrijk dat je deze opdeelt in kleinere doelen. Wij als mensen vinden het fijn om een bepaald doel te hebben, iets waar we naartoe werken en waar we het uiteindelijk voor doen. We voelen ons anders vaak doel- en nutteloos.

Stel, je bent ergens voor aan het studeren, maar je weet eigenlijk niet wat je hier mee wilt of kunt doen. Wat is dan je doel? Je doel kan zijn om eerst je diploma te halen, maar daarna? Het is handig en fijn voor jezelf om dit uit te zoeken. Doelen stellen helpt je ook om prioriteiten te stellen voor jezelf. Wat vind je het belangrijkst? Waar ga je als eerst aan werken en waar leg je de prioriteit?

Daarnaast geeft het stellen van doelen je motivatie. Althans, dat is wel de bedoeling. Door een bepaald doel voor ogen te hebben en iets waar je voor gaat, kan dit jou een extra boost en motivatie geven om hier ook echt voor te gaan en dit voor elkaar te krijgen.

---

2. Schrijf je ideeën uit

• Wat wil je bereiken?
• Wat wil je nou echt?
• Wat voor soort persoonlijke doelstellingen ga je opstellen?

Pak als eerst pen en papier en schrijf al je ideeën uit. Schrijf alles op wat je te binnen schiet en waar je iets mee zou willen. Laat je niet belemmeren door je gedachten, maar wees creatief en schrijf echt alles, maar dan ook alles op. Je hoeft niet met alles wat te doen natuurlijk. In de stap hierna ga je een selectie maken van alle ideeën die je hebt opgeschreven, waar je uiteindelijk ook echt wat mee gaat doen.

---

3. Kies de beste ideeën uit

Als het goed is heb je allemaal doelen opgeschreven bij de vorige stap. Neem de lijst door en kijk wat je allemaal op hebt geschreven.
Kies uit deze lijst de doelen of onderwerpen uit die jou het meest aanspreken en waar je echt graag aan wil gaan werken. Deze doelen ga je verder uitwerken in de stappen hierna, zodat het nog concreter wordt en je hier ook echt wat mee gaat doen.

---

4. Wat is een SMART doel?

In de vorige stap heb je allerlei ideeën opgeschreven waar je aan wilt gaan werken. Deze doelen ga je straks SMART formuleren.

Eerst is het natuurlijk handig dat je weet wat een SMART doel is en wat het verder precies inhoudt. Dat ga ik je hieronder kort maar krachtig vertellen.

SMART is een methode waarbij je jouw doelen duidelijk en concreet op papier kunt zetten. Je weet zo precies wat je wilt bereiken en hoe je dit gaat doen. Je gaat deze doelen formuleren vanuit je behoeften. Dus wat jij echt graag zou willen. Op deze manier heb je voor jezelf heel duidelijk wat het einddoel is voor jou.

---

5. Korte termijndoelen

Er bestaat een verschil tussen korte en lange termijndoelen. Als eerst zal ik je wat meer vertellen over de korte termijndoelen. Een korte termijndoel is, zoals de naam het al zegt, een doel voor de korte termijn. Het is een doel wat je vrij snel kunt behalen, op korte termijn dus.

Voorbeeld: Je wil heel graag je kledingkast opruimen en de kleding die je niet meer draagt wegdoen. Hier kun je een korte termijndoel van maken, omdat je dit in principe zo hebt gedaan (tenzij je meerdere grote kledingkasten hebt haha). Je wil deze taak graag aan het eind van de week af hebben. Het gaat je niet lukken om dit in een keer te doen, want je hebt best een grote kledingkast. Je verspreidt het daarom over 2 middagen. Zo heb je dit doel aan het eind van de week behaald!

Je kunt natuurlijk voor ieder mogelijk doel een korte termijndoel stellen. Maar net wat voor jou werkt en jou helpt om je doelen te bereiken.

---

6. Lange termijndoelen

Een lange termijndoel is een doel wat je op de lange termijn gaat behalen. Het is een wat groter doel, waar vaak meer tijd in gaat zitten om dit te behalen. Het is een doel wat je niet zo 1, 2, 3 kunt behalen. Een klein voorbeeld, je wil heel graag een halve marathon gaan lopen. Hier gaat wel meer tijd in zitten en dit heb je niet meteen binnen een paar weken behaald. Je moet hier wel echt voor gaan trainen en dit opbouwen met een trainingsschema.

Het lange termijndoel kan bijvoorbeeld zijn: Ik wil over 6 maanden een halve marathon lopen in Rotterdam. Hier kun je weer subdoelen of korte termijndoelen onder zetten. Dit grote lange termijndoel deel je dus weer op in kleinere doelen. Deze dragen er uiteindelijk aan bij dat je het lange termijndoel behaald en jij een halve marathon kunt rennen over 6 maanden.

---

7. De letters SMART 1 voor 1 uitgelegd

S- specifiek

De S van een SMART doel staat voor specifiek. Je maakt de doelen zo specifiek mogelijk, zodat je weet waar je naartoe werkt en zodat het doel duidelijk is.

Je kunt jezelf de volgende vragen stellen:

• Wat wil je bereiken?
• Wie zijn er bij betrokken?
• Waar ga je het doen?
• Wanneer ga je het doen?
• Waarom wil je het doel behalen?

Wanneer je op bovenstaande vragen antwoord op kunt geven, heb je de S van Specifiek goed voor jezelf verduidelijkt. Je kunt dit dus heel makkelijk toetsen en checken voor jezelf.

M – meetbaar

Het is belangrijk dat een SMART-doel meetbaar is. Je moet dus duidelijk weten wat je gaat doen en er voor zorgen dat het doel meetbaar is. Als je niet goed weet hoe je het kunt meten, dan weet je ook nooit wanneer je het doel behaald hebt. Het is dus heel belangrijk dat dit duidelijk is voor jezelf.

Je moet op een bepaalde manier kunnen meten wanneer een doel is bereikt.
Hoe ga jij het meten? Stel, je hebt als doel voor jezelf gesteld dat je 5 kilo wilt afvallen. Dit is natuurlijk heel gemakkelijk te meten. Je houdt je gewicht bij en gaat regelmatig op de weegschaal staan. Je ziet en meet zo precies wanneer je 5 kilo kwijt bent.

Stel, je hebt als doel dat je 5 kilometer wilt hardlopen, dan moet je dit op een bepaalde manier gaan meten en/of bijhouden. Je kunt dit bijvoorbeeld doen op je mobiel of door een sporthorloge te dragen. Je kunt zo de afstand bijhouden. Doe je dit niet, dan weet je niet goed wanneer je die 5 kilometer hebt gehaald.

Bedenk voor jezelf dus altijd een manier hoe je het doel gaat meten. Dit maakt het een stuk concreter voor jezelf.

A – acceptabel

Hierbij is het belangrijk dat je het doel of de doelen die je hebt gesteld accepteert. Je moet het ermee eens zijn en hier ook echt aan willen werken.

Wanneer je doelen voor anderen stelt of voor een groep, is het belangrijk dat iedereen het er wel mee eens is en het ook echt wil. Mochten anderen het niet willen, dan gaat het absoluut niet werken om aan hetzelfde doel te gaan werken.

Je kunt jezelf ook nog een aantal vragen stellen zoals:

• Is het haalbaar voor jezelf?
• Leidt het doel tot resultaat?
• Leidt het doel tot actie?

R – realistisch

Is het doel, of zijn de doelen die je hebt gesteld  haalbaar en realistisch? Of is het doel en/of de doelen veel te hoog gegrepen en kun je het bij voorbaat al niet halen?

Dit zijn hele belangrijke vragen die je jezelf moet stellen. Je moet hierbij kritisch en realistisch naar jezelf en het gestelde doel kijken. Stel, je hebt nog nooit hardgelopen en je hebt als doel bedacht om een halve marathon te gaan rennen over een maand. Ik kan je nu al vertellen, dit is niet haalbaar. Je moet het echt rustig opbouwen en met tussenstappen hiernaar toe werken. Want dat ga je niet redden in een maand.

Het is ook echt niet haalbaar om binnen een maand 10 kilo kwijt te raken op een gezonde manier. Het zou wel mogelijk zijn met shakes oid, maar in ieder geval niet op een gezonde en verantwoorde manier.

Dus, kijk kritisch naar het doel en/of de doelen die je hebt gesteld en kijk of het realistisch is. Wanneer een doel te makkelijk is, is dat ook niet goed. Het daagt je dan niet genoeg uit en zal je waarschijnlijk niet echt motiveren. Het is te makkelijk voor je en je hoeft hier bijna of geen moeite voor te doen. Dat lijkt me ook niet helemaal de bedoeling. Het kan natuurlijk wel fijn zijn om een wat makkelijker doel te hebben, en wie weet werkt dit voor jou wel heel goed.

T – tijdsgebonden

De T staat hierbij voor tijdsgebonden. Het is belangrijk dat je duidelijk hebt voor jezelf wanneer je het doel behaald wilt hebben. Stel, je wil 5 kilo afvallen. In wat voor tijdsbestek wil je die 5 kilo kwijt zijn? Kijk hier eens goed naar en kijk of het daarnaast haalbaar is.

Er zit ook nog een verschil tussen korte en lange termijndoelen. Het is voor een korte termijndoel waarschijnlijk een stuk makkelijker om hier een tijd aan te koppelen wanneer je het bereikt denkt te hebben.

Stel jezelf de volgende vragen eens:

• Wanneer ga je met dit doel beginnen?
• Wanneer ben je klaar met dit doel?
• Wanneer is het doel bereikt?

Je kunt ook nog met subdoelen werken, zoals al eerder aangegeven in het artikel. Je kunt op het moment zelf evalueren hoe het gaat met het gestelde doel. Moet het doel bijgesteld worden of gaat het goed op deze manier?

---

8. Slechte voorbeelden

Hieronder vind je een paar voorbeelden waarbij de doelen niet volgens de SMART-methode zijn geformuleerd.

• Ik wil gaan voetballen
• Ik wil iets doen wat ik leuk vind
• Ik wil afvallen
• Ik wil een leuke baan vinden

Deze doelen zijn niet specifiek, niet meetbaar en ook niet tijdsgebonden. Op deze manier zijn ze niet duidelijk en goed geformuleerd volgens de SMART-methode. Het is ongeveer wel duidelijk wat je wil gaan doen met deze doelen, maar verder is het totaal niet duidelijk.

Op deze manier dien je je doelen dus niet te formuleren als je het op de SMART manier wil doen.

---

9. Goede voorbeelden

Ik zal je hier een paar voorbeelden laten zien waarbij de SMART doelstelling op de juiste manier is toegepast. Dit kan handig zijn en jou helpen om ook jouw doelen op een juiste manier te formuleren.

• Ik wil iedere week 2 keer een uur gaan sporten bij de sportschool in mijn dorp
• Ik wil iedere dag minimaal een halfuur de tijd nemen voor mijzelf. Ik doe dan iets wat ik leuk vind
• Ik schrijf iedere avond 1 ding op wat ik die dag goed heb gedaan
• Ik wil over 2 maanden 5 kilo kwijt zijn en op mijn streefgewicht van 72 kilo zitten

---

10. Maak een plan om deze doelen te behalen

Wanneer jij jouw doelen hebt opgesteld, is het handig om een plan te maken om deze doelen ook daadwerkelijk te behalen. Je kunt nog zulke mooie doelen hebben bedacht en opgeschreven, maar als je niet weet hoe en wat en wanneer je dit gaat doen, zul je waarschijnlijk niet in actie komen.

Dus maak het helemaal duidelijk voor jezelf en schrijf op wanneer en hoe je hier aan gaat werken. Begin je direct met dit doel of ga je hier morgen mee van start? Wanneer jij je doelen hebt behaald kun je trots zijn op jezelf!

---

11. Evalueer

Je hebt een aantal doelen of 1 doel opgesteld. Hier heb je aan gewerkt om deze ook daadwerkelijk te behalen. Het is belangrijk om tussendoor te kijken en te evalueren hoe het hiermee gaat.

• Lukt het je om je aan het gemaakte plan te houden?
• Wat heb je al gedaan en bereikt mbt je opgestelde doelen?
• Wat is er goed gegaan en wat vond je moeilijk en/of lastig?

Het kan heel goed zijn dat het niet zo goed gaat en je het gestelde doel niet haalt. Je wil bijvoorbeeld 5 kilo afvallen in 2 maanden, maar je merkt na 1,5 maand dat je nog maar 2 kilo kwijt bent. Het is heel onwaarschijnlijk dat je in die halve maand nog 3 kilo af zult vallen. Stel je doel na het evalueren bij. Het is helemaal niet erg dat je het doel en/of je doelen bij moet stellen, dat kan gebeuren. Je gaat er aan het begin natuurlijk wel voor, om het te behalen. Maar mocht je er later achter komen dat het toch niet helemaal gaat lukken, dan is het goed om je doel bij te stellen.

Wees bij het evalueren van je doel(en) eerlijk naar jezelf. Je hebt er niks aan om jezelf voor de gek te houden. Je doet het tenslotte voor jezelf, toch?

---

12. Stel je doelen bij

Zoals ik al aangaf bij punt 15, is het helemaal niet erg dat je na het evalueren er achter komt dat je het niet gaat halen. Stel daarom je doel en/of doelen bij. Kijk wat wel haalbaar is voor je, zodat je het uiteindelijke doel wel gaat halen. Misschien was het toch niet een heel realistisch en haalbaar doel, dat kan gebeuren. Stel je doel wel bij en doe niet alsof je neus bloedt en het wel gaat lukken.

---

13. Beloon jezelf

Een heel belangrijke tip is, beloon jezelf!

Je kunt jezelf tussendoor belonen als je een bepaald subdoel hebt bereikt of wanneer je het grotere doel wat je voor jezelf hebt gesteld hebt behaald. Dit kan in de vorm van een goed boek zijn, een leuk kledingstuk voor jezelf of iets heel anders. Kies iets uit waar jij het voor doet en wat jou extra motiveert om het uiteindelijke doel te behalen. Dit kan natuurlijk ook een lekker etentje, massage of gezichtsbehandeling zijn. Ik ben benieuwd wat voor beloning jij voor jezelf stelt.

---